Willekeurig
Neem twee willekeurige Touretters met ADHD. Of wat minder willekeurig, namelijk binnen hetzelfde huishouden. Bij ons thuis. Ik doe mijn uiterste best om de overeenkomsten te zien, maar word hoofdzakelijk met mijn neus op de verschillen gedrukt. Wat ik overigens uiterst interessant vind. Ik neem jullie even mee.
De één heeft in de loop der jaren een heel arsenaal aan vocale tics versleten, al dan niet interfererend met de spraak. Een rijk pallet aan geluiden. De ander houdt het al jaren koppig op één (overigens behoorlijk onsmakelijk) geluid dat door buitenstaanders best als gebrek in de opvoeding zou kunnen worden betiteld.
De koppige versie koopt haar schoenen op een tic-proof afdeling, komt in galop en paniek terug gerend als nieuwe laarzen net iets te strak zitten en wrijft tot bloedens toe twee tenen over elkaar heen die volgens mijn eigen genetische constitutie helemaal niet ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Bij de ander is in al die jaren nog geen spat Tourette-gerelateerd bloed gevloeid.
Verrassingseffect
De ene versie moet bij onverwachte veranderingen stevig slikken – al dan niet gepaard gaande met tranen, paniek en angst. Het liefst weet ze alles ruim van tevoren tot in de details. Het feit dat het leven zich niet altijd helemaal laat voorspellen, dringt langzaam door. Gelukkig gaat dat gelijk op met haar coping mechanismen, waardoor het leven voor haar ook gelukkig steeds gemakkelijker wordt. De andere versie weigert zich vooraf te laten informeren over het verloop van het komende schoolkamp. Zij stuitert al tijden van tevoren omdat ze zo’n zin heeft in het prettige verrassingseffect. “Ik wil toch niet van tevoren weten dat ik uit bed word getrommeld voor een nachtelijke mars?!”
Komt het op studeren aan, dan kan de ene dochter haar ADHD-brein aardig beteugelen door constant in een hoog tempo heen en weer te blijven kijken en telkens weer te checken. Alle kleine details worden haarfijn opgenomen en op brein-niveau op een misschien wat minder efficiënte manier tot één geheel gemaakt. Dit had ze trouwens op haar 9e jaar al zo geperfectioneerd dat haar vioolleraar bij de eerste vioolles met open mond stond te kijken hoe gemakkelijk ze spontaan met haar ogen telkens van de noten naar de viool switchte. Prachtig om te zien hoe ze van een zwakte haar kracht heeft gemaakt.
De andere dochter had wat langer nodig om zich de kunst van het checken bij te brengen. Of laten we iets eerder op de tijdlijn beginnen: we hadden samen wat meer tijd nodig om het nut van het checken in te gaan zien. Ze gaat elk jaar nog over, dus waarschijnlijk heeft ze het inmiddels wel een beetje onder de knie. Wat ook meehelpt is dat zij zichzelf aan haar haren erbij sleept door tijdens het studeren te bewegen of het werk in stukjes op te delen.
Zo zie je maar. Op papier blijken er vaak meer overeenkomsten te zijn dan in de praktijk. Twee Touretters met ADHD – en een wereld van verschil.
Over Ruth (1975):
Ruth Boer-van der Linden is een enthousiaste moeder van midden veertig. Samen met haar man Jan Willem, dochter Anne Linde (12), dochter Marleen (11) en zoon Hugo (7) geniet ze van het leven. Beide dochters zijn gezegend met het Syndroom van Gilles de la Tourette en ADHD. Zoonlief komt nog niet verder dan een chronische motorische ticstoornis. Omdat ook in lastige ervaringen met enig omdenken best wat grappigs te vinden is, probeert Ruth de dagelijkse struggles op humoristische wijze te beschrijven.