Tourette heeft geen invloed op de intelligentie en de meeste mensen met Tourette kunnen dan ook gewoon een opleiding volgen en sommigen zelfs op hoog niveau. Toch lopen mensen met Tourette soms tegen beperkingen aan op dit gebied. Denk bijvoorbeeld aan een lagere belastbaarheid, omdat de tics en gevoeligheid voor prikkels een hoop energie kosten. Echter, iedereen is anders: wat voor de één weinig moeite kost, kan voor de ander een groot obstakel vormen. Hier bespreken we verschillende onderwerpen die van belang zijn wanneer je gaat studeren met Tourette.
Openheid
Een belangrijk punt op het gebied van studeren met Tourette is de vraag of je open wilt zijn over je aandoening en zo ja, in welke mate. Er zitten voor- en nadelen aan openheid geven over je Tourette. Door uitleg te geven over je Tourette:
- Ben je andere mensen vaak voor. Als ze tics of andere kenmerken bij jou opmerken, weten ze al waar dit vandaan komt en kun je vervelende vragen of reacties vermijden.
- Krijg je vaak de ruimte om uitleg te geven en te vertellen wat het voor jou betekent. Je kunt dan aangeven waar jij meer moeite mee hebt, wat je goed kunt en wat je nodig hebt. Zo ben je eventuele vooroordelen of stigmatisering voor. Samen kun je duidelijke afspraken maken.
- Krijg je in de meeste gevallen meer begrip dan als mensen maar moeten raden waarom jij bepaalde dingen doet of moeite hebt met iets.
Helaas kan het ook nadelen hebben:
- Sommige docenten denken dat aandoeningen als Tourette gebruikt worden als smoesje om de regels te ontwijken. Het kan dan zijn dat ze je afwijzen om dingen waar je niets aan kunt doen. Meld dit altijd bij de school.
- Soms kunnen je docenten en studiegenoten je te veel als ‘anders’ behandelen, en denken ze dat je minder kunt.
Voorbereiding
Bezoek open dagen van verschillende scholen/ universiteiten en vraag hoe omgegaan wordt met studenten met een functiebeperking. In veel gevallen kun je bij je inschrijving voor een studie al aanvinken dat je een functiebeperking hebt. Vaak word je dan uitgenodigd voor een gesprek. Weet je van jezelf dat je last hebt van bijvoorbeeld een beperkte belastbaarheid of moeite hebt met plannen, samenwerken of concentreren? Geef dit aan in het gesprek en kijk samen of je wellicht extra voorzieningen of begeleiding nodig hebt, of bijvoorbeeld meer tijd tijdens tentamens. Volgens de Wet gelijke behandeling kan je hier recht op hebben, maar vaak heb je wel een verklaring nodig van een arts of psycholoog. Het is slim om voorafgaand aan het gesprek alvast op een rijtje te zetten wat jij denkt nodig te hebben. Neem hierin ook je ervaringen van bijvoorbeeld de middelbare school mee.
Veel hogescholen en universiteiten bieden speciale programma’s voor studenten met een functiebeperking. Soms bestaat dit uit een website met praktische tips en soms zelfs uit cursussen. Kijk ook eens bij het Expertisecentrum Inclusief Onderwijs voor meer informatie en handige tips.
Tijdens je studie
Als je een studie gaat volgen, kan het slim zijn om zelf je docenten en studiegenoten te vertellen over je Tourette en wat dit voor jou betekent. Ga er niet van uit dat de school/ universiteit dit doet. Anderen op de hoogte brengen is niet alleen handig als je merkbare tics hebt, maar ook als je tegen andere dingen aan kunt lopen. Wanneer ze er vanaf weten kunnen docenten rekening houden met je Tourette. Als ze het niet weten kunnen ze ook geen begrip tonen. Geef docenten duidelijk aan wie wel en niet van je Tourette weten, zodat zij hier rekening mee kunnen houden. Wat betreft het inlichten van studiegenoten kiezen sommige studenten ervoor om alleen het groepje studenten in te lichten waarmee ze nauw moeten samenwerken, in plaats van aan de hele klas. Probeer in te schatten wat handig is en waar jij je het beste bij voelt.
Vooral op het HBO en de universiteit zijn de lesblokken kort en kun je snel een achterstand oplopen. Daarom is het goed om regelmatig een gesprek te voeren met de decaan of bijvoorbeeld een docent waarmee je het goed kunt vinden. Op die manier kun je problemen op tijd signaleren en zo nodig ingrijpen.
Kies tijdens hoorcolleges en in de klas een goede plek uit. Sommige Touretters zitten het liefst achteraan of aan de zijkant, zodat hun tics minder opvallen, terwijl anderen liever vooraan zitten, zodat ze minder snel afgeleid raken.
Helena: Wanneer ik een nieuwe docent kreeg, stuurde ik die meteen even een mailtje. Het gaf me rust dat mijn docenten op de hoogte waren van mijn Tourette.
Stage
Bereid ook je stages goed voor. Soms is het raadzaam om duidelijke afspraken te maken over de lengte van je stagedagen en de hoeveelheid (zelfstandige) taken. Ook op je stageplek vertellen dat je Tourette hebt, kan handig zijn. Vraag regelmatig om een evaluatiemoment met je begeleider op je stageplaats en die van je opleiding. Mocht je studievertraging oplopen door je Tourette, geef dit door aan de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). In sommige situaties kan het zijn dat je recht hebt op financiële steun. Wetgeving hierover verandert regelmatig.